Savez antifašista Srbije | škola antifašizma ///

Kao dobrovoljna, nedobitna, nestranačka i nevladina organizacija građanki i građana Srbije, Savez antifašista Srbije zalaže se

mir, slobodu, ravnopravnost građana i naroda;
socijalnu pravdu i toleranciju; • svestranu saradnju sa drugim narodima i državama;
razobličavanje, osudu i suzbijanje pojava neofašizma, rasizma, mržnje prema drugim narodima i raznih oblika političkog ekstremizma;
afirmaciju civilizacijskih i moralnih vrednosti antifašističke borbe na kojima se temelji današnja ujedinjena Evropa, čime se podstiču saradnja i intergracioni procesi u regionu i njegovo uključenje u Evropsku uniju;
objektivan kritički i antidogmatski odnos prema prošlosti i istoriji, za objektivno vrednovanje razvoja i dostignuća SFRJ (1945-1991) i kritičko ocenjivanje uzroka, ciljeva, načina i posledica njenog razbijanja:
pravnu zaštitu antifašističkih vrednosti, čuvanje i zaštitu spomenika svih oslobodilačkih ratova i Narodnooslobodilačke borbe 1941-1945;

PROTIV

politički motivisanog istorijskog revizionizma;
potsticanja mržnje, nasilja i ratnohuškačke politike;
rehabilitacije četničkog pokreta i svih drugih saradnika fašizma u Drugom svetskom ratu, što podrazumeva trajnu borbu za ukidanje pravno neutemeljenih zakona kojima je taj proces omogućen;
opravdavanja zločina počinjenih u Yu-ratovima devedesetih godina prošlog veka i zaštite njihovih protagonista;
ispoljavanja neofašizma, rasizma, šovinizma i svih oblika političkog ekstremizma;
ideološke, političke, verske isključivosti.

Borba SAFS protiv istorijskog revizionizma i rehabilitacije četništva i kolaboracionista iz Drugog svetskog rata

U proteklom periodu najvažniji sadržaj rada Saveza antifašista Srbije, odnosno pitanje kojem je posvećeno najviše vremena i angažovanja, bila je borba protiv istorijskog revizionizma i rehabilitacije saradnika okupatora tokom Drugog svetskog rata, a naročito rehabilitacije četničkog pokreta i njegovog vodje Draže Mihailovića.

Vladajuća klasa Srbije, još od trenutka raspada Jugoslavije, krenula je u žestoku političku rehabilitaciju četnika i drugih saradnika okupatora i u zatiranje svega onoga što je podsećalo na herojsku Narodnooslobodilačku borbu naroda Jugoslavije protiv fašizma. Razlog za to je potpuno jasan: Kada je srpska vrhuška početkom 90ih započela sa ratovima radi realizacije projekta o Velikoj Srbiji, koji je, kao što je poznato, bio projekat i svih saradnika okupatora a naročito četnika i samog Draže Mihailovića, ona nije mogla da rehabilituje taj projekat a da ne rehabilituje i one koji su se za njega borili. To je otvorilo prostor i za afirmisanje i političku promociju onih koji su se u ratovima 90-tih godina borili za isti cilj, a to znači svih paravojnih, neočetničkih i drugih razbojničkih družina i svih onih koji su pred medjunarodnim sudom optuženi i osudjeni kao ratni zločinci.

Ono što treba naglasiti jeste da je vladajuća vrhuška Srbije ubrzo nakon političke pokrenula i pravnu rehabilitaciju da bi pokazala kako je hegemonija neočetništva danas u Srbiji totalna i totalitarna. To je najpre učinjeno 2004. godine, od strane vlade Vojislava Koštunice i uz saučesništvo Socijalističke partije Srbije i tadašnje Demokratske stranke Borisa Tadića, izmenama Zakona o pravima boraca i ratnih vojnih invalida kojima su četnici ne samo izjednačeni sa partizanima nego im je dato čak i više jer njima prava teku od 17. aprila 1941. godine. Tih dana se Draža Mihailović kretao ka Ravnoj Gori i tu došao oko 15. maja uspevši da skupi, po sopstvenom priznanju, samo 26 ljudi, od kojih danas niko više nije živ. To vlastima Srbije nije smetalo da od tog datuma, tj. od kapitulacije Jugoslavije, sve ravnogorce počne da tretira kao borce protiv fašizma. Nakon ovoga sledili su zakoni o rehabilitaciji iz 2006, a zatim i iz 2011. godine, povodom kojih smo žestoko reagovali, ukazivali na njihovu pravnu, političku, logičku i istorijsku neutemeljenost, podnosili predloge Ustavnom sudu Srbije i nastojali da animiramo što širi krug demokratskih i antifašističkih snaga i u zemlji i u inostranstvu. Neke od najvažnijih akcija bile su sledeće:

Septembra 2011, u sali Pozorišta na Slaviji organizovali smo javnu projekciju dokumentarnog filma „Problem percepcije“ reditelja Ivana Mandića, koji je realizovan uz veliko angažovanje člana našeg Glavnog odbora Gorana Despotovića. Film predstavlja potresno svedočanstvo o četničkim zločinima u Vraniću i Drugovcu, selima u široj okolini Beograda.
Februara 2012, zajedno sa Ženama u crnom i Helsinškim odborom, uputili smo otvoreno pismo Tomislavu Nikoliću sa pozivom da se javno odrekne titule četničkog vojvode koju mu je 1992. godine na Romaniji dodelio Vojislav Šešelj. Naravno, Nikolić na ovaj poziv nije nikada reagovao.
Jula 2012. uputili smo pismo ambasadama evropskih zemalja i SAD u kome smo upozorili da se u Srbiji, naročito kroz proces rehabilitacije četništva, dogadja prava kulturna involucija koja će imati tragične posledice po budućnost društva čije će mlade generacije biti vaspitavane na monstruoznim lažima. Pored nas, kao inicijatora, ovo pismo su potpisale Žene u crnom, Helsinški odbor, Nezavisno društvo novinara Vojvodine, Inicijativa mladih za ljudska prava, JUKOM, Centar za kulturnu dekontaminaciju i drugi, tj. ukupno 16 nevladinih i antifašističkih organizacija.
Tokom 2013. godine prikupili smo najveći broj javnih reagovanja protiv rehabilitacije Draže Mihailovića i to objavili u knjizi „Ne rehabilitaciji“. U knjizi smo sabrali ne samo istupanja Saveza antifašista Srbije i pojedinih naših članova, već i brojnih javnih ličnosti iz zemlje i inostranstva, kao i izjave naših prijateljskih antifašističkih organizacija sa teritorije nekadašnje Jugoslavije. Knjigu smo objavili uz finansijsku pomoć naših simpatizera.
Prateći pažljivo šta se dogadjalo u postupku za rehabilitaciju Draže Mihailovića mi smo pribavili iskaze istoričara Koste Nikolića, Bojana Dimitrijevića i Slobodana Markovića pred sudom i pritom utvrdili da su oni iznosili neistine, čime su počinili krivično delo „Davanje lažnog iskaza“ predvidjeno Krivičnim zakonikom Srbije. U skladu s tim mi smo krajem jula 2013. podneli krivičnu prijavu Prvom javnom tužilaštvu u Beogradu tražeći da ono pokrene krivično gonjenje ovih revizionističkih istoričara. Krivičnu prijavu su, zajedno sa nama, potpisale i Žene u crnom, Helsinški odbor, Nezavisno društvo novinara Vojvodine, Udruženje Nauka i društvo i Društvo za istinu o NOB-e. Naravno, mi nismo imali iluzija da će Tužilaštvo zaista pokrenuti krivično gonjenje ovih ljudi, jer su oni delovali u skladu sa interesima vladajuće strukture u Srbiji, i tužilaštvo nije smelo da se tome suprotstavi. Tako se i dogodilo. Prvo osnovno tužilaštvo je odbacilo našu prijavu februara 2014, a mi smo se žalili Višem tužilaštvu koje je konačno krajem marta 2014. definitivno odbilo našu prijavu, tako da je njen jedini efekat bio taj što je proces rehabilitacije usporila za nekoliko meseci.
U 2014. godini došlo je do nove eskalacije istorijskog revizionizma i neočetništva sa organizacijom izložbe „U ime naroda“ na kojoj su organizatori, uz mnoštvo poluistina i očiglednih falsifikata želeli da prikažu navodni teror komunističkih vlasti u prvim godinama posle oslobodjenja. Mi smo, u skladu sa našim demokratskim opredeljenjem, pokušali da sa tim ljudima uđemo u raspravu i da u argumentovanoj diskusiji dodjemo do istorijske istine. U tom smislu učestvovali smo na dve tribine koje su održane u Kulturnom centru „Rex“ i u Domu omladine. Medjutim, naš opšti zaključak jeste da se rasprava vodila u ostrašćenoj atmosferi, tako da argumenti naše strane nisu mogli da se uvaže. Mi smo, naravno, nastavili naše angažovanje protiv te izložbe koja falsifikuje istorijske činjenice pri čemu treba imati u vidu da u toj akciji nismo bili sami, da su se toj izložbi usprotivili i ukazali na njenu neosnovanost i brojni javni i kulturni radnici.
U ovoj zaoštrenoj borbi izmedju antifašizma i neofašizma mi već nekoliko godina primećujemo israzitu pasivnost Saveza boraca Srbije pa čak i neka postupanja koja ga objektivno svrstavaju na suprotnu stranu od naše. Mi smo to ocenili neprirodnim i u januaru 2015. godine objavili smo u Danasu otvoreno pismo u kojem smo izrazili naše neslaganje sa takvom politikom SUBNOR-a. Reč je, pre svega, o dva momenta iz te njihove politike: Prvo, što je SUBNOR uspostavio veoma bliske odnose sa aktuelnom vladajućom garniturom u Srbiji te se na taj način skoro pretvorio u zvaničnu državnu organizaciju, uprkos činjenici da je vladajući vrh Srbije glavni promoter istorijskog revizionizma i rehabilitacije četništva, i drugo, što je SUBNOR svojim statutom omogućio da njegovi članovi postanu i učesnici ratova 90-tih godina, što znači i oni koji su osudjivani za ratne zločine. Mi preko toga nismo mogli da predjemo i zato smo javno reagovali, nakon čega je usledio i njihov oštar odgovor, tako da se može reći da danas više ne postoje nikakvi odnosi izmedju naše organizacije i SUBNOR-a.
Sledeća krupna akcija koju smo vodili marta 2015. godine bila je javno reagovanje na predlog Ravnogorskog udruženja Skupštini Srbije da donese deklaraciju o „osudi komunističkih zločina nad civilima“ u Srbiji nakon završetka Drugog svetskog rata. Radi se o tome što neočetnici sve četnike koji su poginuli u završnim borbama za oslobodjenje zemlje i u borbama za čišćenje zemlje od zaostalih grupa četnika i ubačenih terorista u godinama posle Drugog svetskog rata, kao i sve one kojima je posle rata sudjeno zbog kolaboracije sa okupatorom, tretiraju kao „nevine civilne žrtve“ i tako dolaze do brojke od preko deset hiljada. Naravno, mi smo digli glas protiv tog falsifikovanja, objavili otvoreno pismo u Danasu i uputili ga Skupštini Srbije. Ono što želim posebno da naglasim jeste da je Savez antifašista bio inicijator te akcije, ali su nam se u toj akciji pridružile i brojne istaknute javne ličnosti, istoričari, kulturni radnici, učesnici NOB-e i drugi tako da to naše pismo nosi 102 potpisa.
Od jeseni 2015. u okviru SAFS počinje sa delovanjem platforma Škola antifašizma u koju se uključuje veći broj mlađih istraživača, istoričara, sociologa, filozofa, umetnika, aktivista i drugih koji rade na programskim aktivnostima namenjenim široj publici, a naročito mladima, dovodeći u vezu istorijski antifašizam sa savremenim problemima društva zahvaćenog krizom kapitalizma.