MIR KAO ZANIMLJIVA SENZACIJA: PRIKAZIVANJE DEČAKA NA JUGOSLOVENSKOM RATNOM FILMU
Drugi svetski rat u kinematografiji, kako svetskoj tako i jugoslovenskoj, predstavlja važno, te i dalje aktuelno tematsko-motivsko područje, a ovim izlaganjem nastojaćemo da otkrijemo poziciju i reprezentaciju dece i omladine tokom ratnih previranja na filmovima snimljenim u SFRJ. Kroz analizu različitih mladih muških junaka postavićemo pitanja o tome koju ulogu oni preuzimaju u jugoslovenskom ratnom filmu, te ćemo napraviti paralelu sa likom dečaka u drugim evropskim kinematografijama perioda između 1950. i 1990. godine koje – čini se – nastupaju sa daleko većom dozom kritike spram ideja dečaka-vojnika, dečaka-žrtve, te čak i dečaka-posmatrača rata. Fokus predavanja biće na partizanskoj mitologiji neraskidivo povezanoj sa odrastanjem na jugoslovenskim filmovima, koji su neposredno vremenski i tematski vezani za Drugi svetski rat.
Kada govori o kraju Drugog svetskog rata, Umberto Eko – u to vreme dečak – oslovljava mir kao “zanimljivu senzaciju” koja ga je neočekivano pogodila. Kroz poglede dečaka u jugoslovenskoj i evropskoj kinematografiji problematizovaćemo rat i mir kao pojedinačne senzacije za dečake tog doba, kao i dihotomiju koja se javlja između društvenih i filmskih prilika.
Neki od filmova o kojima će biti reči, te iz kojih ćemo gledati inserte su:
“Zimovanje u Jakobsfeldu” (1975, r. Branko Bauer)
“Mali vojnici” (1967, r. Bahrudin Čengić)
“Boško Buha” (1978, r. Branko Bauer)
“Ivanovo Detinjstvo” (1962, r. Andrej Tarkovski)
“Idi i gledaj” (1985, r. Elem Klimov)
“Dijamanti noći” (1964, r. Jan Nemec)
Bioskop osmislila Maša Seničić.
„Antifašistički bioskop“ je aktivnost projekta Znanjem protiv fašizma Saveza antifašista Srbije.
Osnovna ideja antifašističkog bioskopa je da se kroz filmske inserte i aktivno učešće publike, zajedno analiziraju događaji i pojave relevantne za nastanak i razvoj fašizma i otpora prema njemu u njihovom izvornom društvenom, političkom i ekonomskom kontekstu, kao i u svim transformacijama koje su oni kroz promene društvenog i političkog konteksta zadobijali. Na taj način se teži rasvetljavanju društvenih i strukturnih faktora ključnih za razumevanje nastanka fašizma, kao i specifičnog načina njegovog delovanja u istorijskim procesima i današnjem društvenom, ekonomskom i političkom kontekstu.
Projekat se sprovodi uz podršku Fondacije za otvoreno društvo Srbija.