Grafit sa likom Ide Sabo (Novi Sad)
Kada nas je 24. novembra 2016. godine napustila Ida Sabo, mnogobrojni mediji preneli su vest koja je glasila: „U Novom Sadu je u 101. godini preminula Ida Sabo, poznatija kao najstarija partizanka“. Jula meseca 2016. godine na svoj 101. rođendan dala je intervju za novosadski „Dnevnik“ u kome je rekla: „Obavezno naglasite da, ne samo da se sećam svakog dana svog stogodišnjeg života nego i da nisam samo nekad bila komunista. Komunista sam i danas“.
Ida Sabo rođena je 6. jula 1915. godine u Pečuju. Idin otac, železnički radnik, poginuo je u Prvom svetskom ratu kao austro-ugarski vojnik zbog čega je celokupnu brigu o porodici preuzela majka koja je radila kao pralja i krojačica. Četvororazrednu osnovnu školu zavrršila je u Subotici. Ida je prekinula školovanje već sa trinaest godina kada se, kako bi izdržavala porodicu, zaposlila kao fabrička radnica. Iz Subotice se preselila u Ljubljanu gde je dočekala početak Drugog svetskog rata. Kao predratna aktivistkinja i komunistkinja, Ida je tokom Drugog svetskog rata, postala prekaljena ratnica. Pod nekoliko lažnih imena (Francka, Vera, Malecna) istakla se, najpre, u ilegalnom radu koji je bio vezan, pre svega, za delovanje Komunističke paartije Jugoslavije i Partizanskog pokreta u Ljubljani i Sloveniji. Marta meseca 1942. deportovana je u italijanski Koncentracioni logor Gonars kod Palmanove gde je ostala do marta 1943. godine kada odlazi u partizanski odred koji je ratovao u okolini Novog Mesta. U ratu je izgubila brata koga su mađarski fašisti streljali još 1941. godine. Muž joj je poginuo mesec dana pre kraja rata.
Posle Drugog svetskog rata bila je na mnogim istaknutim partijskim i državnim funkcijama, najpre u Sloveniji a kasnije i u Vojvodini. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. godine ali i drugih jugoslovenskih priznanja i odlikovanja.
Čitav svoj život sebe je smatrala komunistom i osobom koja se zalaže za principe na kojima počivaju proleterska solidarnost i internacionalizam. Svojim maternjim jezicima smatrala je: mađarski, srpskohrvatski i slovenački. Pored maternjih govorila je italijanski i ruski jezik.
dr Sanja Petrović Todosijević
IZVORI: O slobodi. Usmena svedočanstva učesnika i učesnica antifašističke borbe. Beograd: Fondacija Hajnrih Bel, 2014.